ในทางธุรกิจ คำว่าซีด ถูกนำมาใช้ในความหมายของอาการขาดแคลนปัจจัยการผลิตด้านการเงิน หรือที่เรียกกันว่า เป็นวิตามิน M การจัดการแก้ไขภาวะซึดย่อมต้องอาศัยเครื่องมือทางการจัดการการเงินมาใช้ให้เหมาะสมกับสาเหตุอันเป็นที่มาของอาการซีดนั้น ผู้เขียนในฐานะผู้สอนในหลักสูตรบริหารธุรกิจมิได้ประกอบการจึงไม่มีประสบการณ์ในเรื่องภาวะซีดทางธุรกิจ  หากแต่เป็นภาวะซีดทางร่างกายหรือเป็นปัญหาสุขภาพซึ่งในฐานะเจ้าของร่างกายจึงต้องจัดการตัวเอง  บทความนี้จึงจะกล่าวถึงการประยุกต์หลักการจัดการตนเองมาใช้ในการจัดการภาวะซีดของร่างกาย

               ปลายเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา หลังจากไปท่องเที่ยวในตอนเหนือของอินเดียมาเมื่อปลายเดือนเมษายนและต้นพฤษภาคม ซึ่งเป็นช่วงการระบาดของโควิดสายพันธ์ใหม่ในอินเดียซึ่งผู้เขียนเองก็ไม่รอดได้รับเชื้อโควิดสายพันธุ์ดังกล่าวมาด้วย โควิดสายพันธุ์นี้ติดง่ายและอยู่ในระหว่างเดินทางท่องเที่ยวในต่างประเทศแต่โชคดีที่เพื่อนผู้รับหน้าที่เป็น Tour Leader ของกลุ่มได้จัดเตรียมยาฟ้าทะลายโจร ยาแก้ไข และยาแก้ไอมาพร้อมทั้งนี้การเตรียมยาดังกล่าวได้รับการแนะนำจากแพทย์แผนปัจจุบันมาเป็นอย่างดี ดังนั้นเมื่อกลับมาประเทศไทยผู้เขียนก็ตรวจ ATK เหลือขีดเดียวแล้ว ในตอนที่ไปพบแพทย์จึงไม่คาดคิดว่าผลเลือดที่ตรวจจะมีปัญหา เรียกได้ว่าไม่เตรียมใจมาก่อน การเจาะเลือดในครั้งนี้นอกจากเจาะตามคำสั่งแพทย์ที่รักษาโรคประจำตัวแล้วยังได้เจาะเลือดเพื่อเตรียมการผ่าตัดด้วย  แพทย์ด้านอายุรกรรมที่เป็นเจ้าของไข้ได้กรุณาอ่านผลการเจาะเลือดให้ทราบรวมทั้งแจ้งว่าผู้เขียนมีภาวะซีดและจะให้เจาะเลือดตรวจซ้ำในเดือนมิถุนายน แต่ผู้เขียนแจ้งว่าไม่สะดวกเนื่องจากจะผ่าตัดในเดือนมิถุนายน การผ่าตัดครั้งนี้เป็นการผ่าตัดครั้งแรกในชีวิตซึ่งออกจะมีอาการวิตกจริตอยู่มากแล้วขอเลื่อนการตรวจไปอีกสามเดือน  การได้รับทราบว่าตนเองอยู่ในภาวะซีดทำให้วิตกกังวลมาก โทรไปปรึกษาเพื่อนรักที่เป็นอาจารย์ทางธุรกิจแต่จบปริญญาตรีทางพยาบาลมาก่อน เธอก็บอกว่าภาวะซีดนี้สามารถรักษาได้ให้ลองสืบค้นข้อมูลแล้วดำเนินการด้วยตนเอง  เมื่อได้คำแนะนำให้สติจากเพื่อนผู้เขียนจึงมีกำลังใจในการจัดการตัวเอง  เริ่มจากการค้นหาความหมาย และอาการของภาวะซีด ซึ่งได้ผลดังนี้

ความหมาย ซีด

ซีด เป็นภาวะที่ผิวหนังหรือเยื่อเมือกในร่างกายมีสีซีดลง ซึ่งสามารถเกิดขึ้นได้ทั่วทั้งร่างกาย หรืออาจเกิดเพียงบริเวณเดียว และมักเกิดขึ้นบริเวณใบหน้า เยื่อบุในปาก ลิ้น และดวงตา
ซีดมักเกิดจากภาวะที่ทำให้การหมุนเวียนโลหิตบริเวณนั้นลดลง เช่น โรคโลหิตจาง เป็นลม หรือภาวะช็อก นอกจากนั้น อาการซีดอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงโรคร้ายแรงได้ และหากเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลัน ควรได้รับการวินิจฉัยและรักษาอย่างทันท่วงที

อาการซีด

ภาวะซีดทำให้ผิวหนังหรือเยื่อเมือกมีสีซีดลงผิดปกติ อาจเกิดทั่วทั้งร่างกาย หรือเพียงบริเวณใดบริเวณหนึ่ง โดยมักเกิดบริเวณเยื่อบุภายในช่องปาก ดวงตา เปลือกตาล่าง ลิ้น เล็บ หรือฝ่ามือ

อาการซีดต่างจากการเสียเม็ดสีผิวบริเวณผิวหนัง เพราะอาการซีดเกี่ยวข้องกับการไหลเวียนของเลือด บางรายอาจสับสนระหว่างการเสียเม็ดสีผิว เช่น ภาวะผิวเผือก (Albinism) ที่ทำให้ผิวซีดได้เช่นกัน ส่วนผู้ที่มีผิวคล้ำ อาจสังเกตได้ลำบากแต่จะทราบได้จากการตรวจสอบเยื่อเมือก

อาการซีดพบบ่อยในผู้ป่วยโลหิตจาง โดยผู้ที่มีภาวะโลหิตจางอย่างเฉียบพลันจะมีอาการซีดและอาการอื่น ๆ เกิดขึ้นร่วมด้วย เช่น หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอก รู้สึกเหนื่อย ความดันโลหิตต่ำ หายใจไม่อิ่ม หรือหมดสติ ส่วนผู้ป่วยภาวะโลหิตจางเรื้อรัง จะมีอาการซีดร่วมกับร่างกายไวต่อความเย็น และอ่อนเพลีย

สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการซีดจากหลอดเลือดแดงอุดตัน หรือเลือดขาดการไหลเวียน อาจมีอาการซีดบริเวณที่เกิดการอุดตัน ซึ่งมักพบอาการที่แขน ขา หรือนิ้ว เกิดอาการเจ็บปวดและผิวหนังบริเวณนั้นเย็น หากพบว่าตนเองมีอาการซีดพร้อมกับอาการอื่นๆ เช่น มีไข้ เป็นลม อาเจียนเป็นเลือด ปวดท้อง มีเลือดออกจากทวารหนัก หรือมีอาการรุนแรง เช่น หายใจไม่อิ่ม เจ็บหรือชาตามแขนขา หรือเจ็บหน้าอก ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาทันที

สาเหตุของซีด

สาเหตุที่อาจทำให้เกิดอาการซีด ได้แก่

– โรคโลหิตจาง เป็นสาเหตุที่พบบ่อย เกิดจากร่างกายไม่สามารถผลิตเซลล์เม็ดเลือดได้อย่างเพียงพอ โดยโรคโลหิตจางชนิดเฉียบพลันอาจเกิดจากการเสียเลือดมากอย่างกะทันหัน และโลหิตจางชนิดเรื้อรังอาจเกิดจากการขาดธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 โฟเลต หรืออาจเป็นกรรมพันธุ์ เช่น โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว และโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย

– ผิวหนังขาดเลือดหล่อเลี้ยง เนื่องจากการอุดตันของเส้นเลือดแดง หรือขาดการหมุนเวียนโลหิตไปยังบริเวณปลายมือปลายเท้า

– น้ำตาลในเลือดต่ำ  

– เป็นลม

– ภาวะช็อก

– การใช้ยารักษาโรคบางชนิด

– ป่วยด้วยโรคติดเชื้อเรื้อรัง

– เป็นโรคมะเร็ง

– เจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคไตวายเรื้อรัง โรคตับ เป็นต้น

สำหรับวิธีการรักษา มีข้อแนะนำที่สำคัญด้งนี้

อาการซีดอาจไม่ใช่สัญญาณการเจ็บป่วยที่รุนแรง แต่หากซีดเกิดจากปัญหาสุขภาพ ควรรักษาตามโรคหรือภาวะที่เป็นสาเหตุ เช่น

การขาดสารอาหาร ผู้ป่วยควรรับประทานให้ถูกหลักโภชนาการอย่างสมดุล หรือรับประทานอาหารเสริมตามคำแนะนำของแพทย์

ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก โฟเลต หรือวิตามิน บี12 ผู้ป่วยอาจต้องรับประทานอาหารเสริมธาตุเหล็ก โฟเลต หรือวิตามิน บี12

โรคประจำตัวอื่น ๆ ผู้ป่วยควรเข้ารับการรักษาอย่างเหมาะสม รับประทานยาและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อยู่เสมอ เพื่อควบคุมไม่ให้อาการกำเริบ และป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมา

การเสียเลือดอย่างเฉียบพลัน หรือมีการอุดตันของเส้นเลือดแดง ผู้ป่วยอาจต้องรับการรักษาด้วยการผ่าตัดอย่างทันท่วงที

บรรณานุกรม https://www.pobpad.com/ซีด