แนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Transformational Leadership)
โดย ผศ.ดร.สุปัญญดา สุนทรนนธ์ สาขาวิชาวิทยาการจัดการ มสธ.
ในโลกยุคปัจจุบัน เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว องค์กรต่าง ๆ เผชิญกับความท้าทายใหม่ ๆ อยู่เสมอ ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง (Transformational Leadership) จึงมีความสำคัญต่อความสำเร็จขององค์กร
ทั้งนี้ ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง หมายถึง ความสามารถในการสร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้นให้ผู้ติดตามเกิดแรงจูงใจ มุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมาย ร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวก โดยมีนักวิชาการได้ อธิบายถึงองค์ประกอบของภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงเพิ่มเติมว่า
ภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง ประกอบไปด้วยองค์ประกอบสำคัญ 4 ประการ ดังนี้
1. วิสัยทัศน์ (Vision): ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรมีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน เข้าใจทิศทางขององค์กร มองเห็นอนาคตที่เป็นไปได้ และสามารถถ่ายทอดวิสัยทัศน์นั้นให้ผู้ติดตามเข้าใจ วิสัยทัศน์เปรียบเสมือนเข็มทิศนำทางให้กับองค์กร ช่วยให้ผู้ติดตามมีเป้าหมายร่วมกัน มุ่งมั่นไปในทิศทางเดียวกัน
2. แรงบันดาลใจ (Inspiration): ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรสร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้นให้ผู้ติดตามเกิดแรงจูงใจ มุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมาย และทำงานอย่างเต็มศักยภาพ ผู้นำสามารถสร้างแรงบันดาลใจได้หลายวิธี เช่น การสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ การชมเชย การให้รางวัล การสนับสนุน การเป็นแบบอย่างที่ดี
3. การมีส่วนร่วม (Participation): ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรกระตุ้นให้ผู้ติดตามมีส่วนร่วม แสดงความคิดเห็น ร่วมตัดสินใจ และรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ การมีส่วนร่วมช่วยให้ผู้ติดตามรู้สึกเป็นเจ้าของงาน เกิดความผูกพันกับองค์กร และทุ่มเทให้กับงานอย่างเต็มที่
4. การเรียนรู้ (Learning): ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรสนับสนุนให้ผู้ติดตามเรียนรู้ พัฒนาตนเอง ค้นหาศักยภาพ และพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลง การส่งเสริมการเรียนรู้ ช่วยให้ผู้ติดตามมีทักษะความรู้ที่จำเป็น มีความยืดหยุ่น ปรับตัวเก่ง และพร้อมรับมือกับความท้าทายใหม่ ๆ
นอกจากองค์ประกอบหลัก 4 ประการข้างต้นแล้ว ยังมีองค์ประกอบอื่น ๆ ที่ส่งเสริมภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง เช่น
• การสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ: ผู้นำควรสื่อสารอย่างชัดเจน ตรงประเด็น เข้าใจง่าย สื่อสารวิสัยทัศน์ เป้าหมาย และกลยุทธ์ให้ผู้ติดตามเข้าใจ
• ความซื่อสัตย์และโปร่งใส: ผู้นำควรมีความซื่อสัตย์ โปร่งใส จริงใจ ยึดมั่นในหลักจริยธรรม สร้างความน่าเชื่อถือให้กับผู้ติดตาม
• ความมีเมตตา: ผู้นำควรมีความเมตตา เข้าใจ ใส่ใจ ดูแลผู้ติดตาม ช่วยให้พวกเขามีความสุขและทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
• ความกล้าหาญ: ผู้นำควรมีความกล้าหาญ ตัดสินใจอย่างเด็ดขาด รับผิดชอบต่อผลลัพธ์ เผชิญความท้าทายและอุปสรรค
การพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง จำเป็นต้องอาศัยความพยายามและการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ ผู้นำควรเรียนรู้ พัฒนาตนเอง ปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และนำองค์ประกอบเหล่านี้ไปใช้เพื่อสร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้นให้ผู้ติดตามเกิดแรงจูงใจ ร่วมสร้างการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวก และนำพาองค์กรไปสู่อนาคตที่สดใส
บทความนี้เสนอแนวทางการพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงสำหรับคนวัยทำงาน ดังนี้
1. พัฒนาวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน:
ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรมีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน เข้าใจทิศทางขององค์กร มองเห็นอนาคตที่เป็นไปได้ และสามารถถ่ายทอดวิสัยทัศน์นั้นให้ผู้ติดตามเข้าใจ
2. สร้างแรงบันดาลใจ:
ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรสร้างแรงบันดาลใจ กระตุ้นให้ผู้ติดตามเกิดแรงจูงใจ มุ่งมั่นที่จะบรรลุเป้าหมาย และทำงานอย่างเต็มศักยภาพ
3. กระตุ้นการมีส่วนร่วม:
ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรกระตุ้นให้ผู้ติดตามมีส่วนร่วม แสดงความคิดเห็น ร่วมตัดสินใจ และรับผิดชอบต่อผลลัพธ์
4. สนับสนุนการเรียนรู้:
ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรสนับสนุนให้ผู้ติดตามเรียนรู้ พัฒนาตนเอง ค้นหาศักยภาพ และพร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลง
5. เป็นแบบอย่างที่ดี:
ผู้นำที่มีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงควรเป็นแบบอย่างที่ดี แสดงพฤติกรรมที่สอดคล้องกับวิสัยทัศน์ ค่านิยม และเป้าหมายขององค์กร
กล่าวได้ว่า การพัฒนาภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลงให้บุคลากรในองค์การนั้นเป็นเรื่องสำคัญที่ทุกหน่วยงานควรให้ความสำคัญ โดยในการพัฒนาภาวะผู้นำนั้นจำเป็นต้องอาศัยความพยายามและการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ การลองใช้วิธีหรือรูปแบบที่หลากหลาย จะช่วยให้พัฒนาทักษะได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แหล่งอ้างอิง:
Start with Why: How Great Leaders Inspire Everyone to Take Action by Simon Sinek
The Authentic Leader: Cultivating the 5 Essential Leadership Practices by Bill George
The Learning Leader: How to Create a Learning Organization by Peter M. Senge
The Participative Leader: How to Inspire, Empower, and Motivate Your Team by Andrew J. DuBrin
The Transformational Leader: Creating a Culture of Innovation and Continuous Improvement by James M. Kouzes and Barry Z. Posner
The Visionary Leader: Creating a Shared Vision for Your Organization by John C. Maxwell