จากการศึกษาข้อมูลพบว่าการจัดเก็บภาษีอากรมีวัตถุประสงค์หลักอยู่ 6 ประการ ดังนี้
1) เพื่อเป็นรายได้ของรัฐ
เพื่อเป็นรายได้ของรัฐ เนื่องจากรัฐมีหน้าที่ต้องดูแลทุกข์สุข และความเป็นอยู่ของประชาชนในด้านต่างๆ เช่น การศึกษา การสาธารณสุข การสังคมสงเคราะห์ การเคหะชุมชน การศาสนา วัฒนธรรม การสาธารณูปโภค การเกษตร การอุตสาหกรรม การคมนาคม การรักษาความสงบเรียบร้อยของบ้านเมือง การดูแลความมั่นคงปลอดภัยของประเทศ เพื่อป้องกันการรุกรานของข้าศึกศัตรูที่จะรุกรานประเทศ เพื่อสนองนโยบายเร่งด่วนบางอย่างของรัฐ การจัดการอื่นๆ เป็นต้น
2) เพื่อกระจายรายได้ให้เป็นธรรม
ประชาชนไม่ควรจะมีรายได้และทรัพย์สินแตกต่างกันมาก ประชาชนควรจะมีรายได้และทรัพย์สินเท่าเทียมกันหรือใกล้เคียงกัน การที่ประชาชนมีรายได้และทรัพย์สินแตกต่างกันมาก แสดงถึงการกระจายรายได้และทรัพย์สินที่ไม่เป็นธรรม การที่จะทำให้การกระจายรายได้และทรัพย์สินให้เป็นธรรมนั้น
3) เพื่อชำระหนี้สินของรัฐ
การพัฒนาประเทศเพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมายที่วางไว้ในแผนยุทธศาสตร์ของประเทศจำเป็นที่ต้องใช้เงินจำนวนมาก โดยรัฐบาลมีรายได้หลักจากการจัดเก็บภาษีเพื่อนำมาพัฒนาประเทศ แต่หากในบางครั้งนั้น รายรับไม่เพียงพอต่อรายจ่ายที่มีจึงทำให้เกิดการกู้ยืมเงินเกิดขึ้นเพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณ
4) เพื่อควบคุมหรือส่งเสริมพฤติกรรมของเศรษฐกิจ
การจัดเก็บภาษีเพื่อควบคุมหรือส่งเสริมพฤติกรรมของเศรษฐกิจเช่น 1. การบริโภคสินค้าฟุ่มเฟือย ในกลุ่มของกระเป๋า รองเท้า เครื่องสำอาง เป็นต้น ซึ่งจัดเก็บโดยศุลกากรเพื่อต้องการให้ประชาชนลดการบริโภคสินค้าฟุ่มเฟื่อยอีกทั้งกระตุ้นให้เกิดการบริโภคสินค้าที่ผลิตในประเทศ 2. การบริโภคสินค้าที่ทำลายสุขภาพ เช่น บุหรี่ ยาสูบ สุรา เป็นต้น อีกทั้งการจัดเก็บภาษีความหวานในเครื่องดื่มต่าง ๆ ที่มีส่วนผสมคือน้ำตาล โดยพระราชบัญญติสรรพสามิต มีแนวคิดมากจากรัฐบาลมีความกังวลการบริโภคสินค้าที่มีความหวานของประชาชนซึ่งจะส่งผลต่อสุขภาพในภาพรวม
5) เพื่อรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ และ
รัฐบาลใช้ภาษีเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องมือในการควบคุมและรักษาเสถียรภาพทางเศรษฐกิจของประเทศ เช่น 1. เศรษฐกิจภาวะเงินฝืด (Deflation) รัฐบาลมีมาตรการลดภาษีเพื่อเป็นการกระตุ้นให้ใประชาชนใช้จ่ายกันมากขึ้นเพื่อเพิ่มสภาพคล่องให้กับระบบเศรษฐกิจ2. เศรษฐกิจภาวะเงินเฟ้อ (Inflation) เป็นภาวะที่ระดับราคาสินค้าโดยทั่วไปในระบบเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่องและตลอดเวลา
6) เพื่อส่งเสริมทางเศรษฐกิจ การจัดเก็บภาษีเป็นเครื่องมือหนึ่งในการส่งเสริมเศรษฐกิจ เช่น 1. การส่งเสริมการลงทุน สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (The Board of Investment of Thailand: BOI) ให้สิทธิยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล 3-8 ปี 2. การส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีของภาคเอกชน 3. โครงการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจภาคตะวันออก (Eastern Economic Corridor: EEC) รัฐบาลมีมาตรการสนับสนุนให้ผู้ลงทุนเข้ามาพัฒนาโครงการนี้เพื่อให้เป็นเขตเศรษฐกิจชั้นนำของประเทศ โดยรัฐได้พัฒนาพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลตะวันออกคือ จังหวัดชลบุรี จังหวัดระยอง จังหวัดฉะเชิงทรา
ที่มา อาจารย์เอมอร ปทุมารักษ์ อาจารย์เบญจมาศ จันอำรุง ในเอกสารการสอนชุดวิชา 30206 กฎหมายธุรกิจและการภาษีอากร