การปรับสมดุลชีวิตการทำงานของมัคคุเทศก์ ประกอบด้วย
1. องค์ประกอบในชีวิตของมัคคุเทศก์ พิจารณาจากองค์ประกอบในชีวิตคนทั่วไปที่สำคัญ 5 ด้าน ได้แก่
1.1 ด้านการทำงาน หมายถึงหน้าที่การงานหรืออาชีพซึ่งเป็นสิ่งที่ช่วยผลักดันให้เกิดความคิดสร้างสรรค์
1.2 ด้านครอบครัว เป็นการสร้างความสุขส่วนบุคคลที่นำไปสู่ความสำเร็จที่ช่วยผลักดันให้เกิดความสุขในการใช้ชีวิตภายในสังคม
1.3 ด้านเวลา เวลาเป็นสิ่งสำคัญที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจในทุกอย่างของชีวิต ดังนั้นทุกคนต้องทำให้เกิดสมดุลกับด้านอื่นของชีวิต
1.4 ด้านการเงิน เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งที่ช่วยให้บุคคลสามารถที่จะดำรงชีวิตได้ในปัจจุบันและอนาคตและยังเกี่ยวข้องกับการทำงาน ครอบครัว และเวลา
1.5 ด้านสติปัญญา ชีวิตของคนไม่หยุดนิ่งจึงควรมีการพัฒนาด้านสติปัญญาเพื่อส่งเสริมให้ชีวิตทุกด้านประสบความสำเร็จ
2. วิธีการปรับสมดุลชีวิตทำงานของมัคคุเทศก์ มีวิธีการดังนี้
2.1 การตั้งเป้าหมาย มัคคุเทศก์ควรตั้งเป้าหมายของผลสำเร็จในการทำกิจกรรมต่างๆ ในแต่ละวัน และจัดลำดับการทำกิจกรรมด้วยเพื่อให้มีการจัดการเวลาได้ดีขึ้น
2.2 การกำหนดเวลาพักผ่อน มัคคุเทศก์ควรให้ความสำคัญกับการแบ่งเวลาหรือกำหนดเวลาในการพักผ่อนของตนเองอย่างแท้จริง ซึ่งในช่วงเวลานั้นจะไม่พิจารณาถึงเรื่องงานหรือกิจกรรมอื่นใดนอกเหนือจากการพักผ่อน เพื่อเป็นรางวัลให้กับความอดทนและความตั้งใจทำงานที่ผ่านมาในแต่ละวัน รวมทั้งช่วยให้มัคคุเทศก์มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงและมีสุขภาพจิตใจที่ดีหากได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอ
2.3 การขอความช่วยเหลือ มัคคุเทศก์ควรพิจารณาถึงการขอความช่วยเหลือจากบุคคลอื่นในกรณีที่จำเป็น เช่น หัวหน้างาน เพื่อนร่วมงาน ทั้งนี้เพื่อช่วยแบ่งเบาภาระงานของตนเองที่อาจมีมากเกินไปหรือตนเองมีความสามารถไม่เพียงพอที่จะทำให้งานนั้นสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยลำพัง นอกจากนี้ การเรียนรู้ศิลปะในการต่อรองหรือการปฏิเสธงานก็อาจมีความจำเป็นต่องานในอาชีพมัคคุเทศก์เช่นกัน
2.4 การแบ่งเวลาให้ผู้อื่น มัคคุเทศก์ควรแบ่งเวลาให้กับคนรอบตัวมากขึ้น เช่น ครอบครัว เพื่อน คนรู้จัก เป็นต้น เพื่อช่วยสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและอาจช่วยลดความเครียดหรือลดความทุกข์ภายในจิตใจลงได้ เนื่องจากลักษณะงานของมัคคุเทศก์ที่มีความแตกต่างจากอาชีพอื่นทั้งลักษณะของการทำงานที่ต้องมีการเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ มีกิจกรรมการท่องเที่ยวที่หลากหลายที่อาจทำให้ต้องใช้เวลาเกินกว่าที่กำหนดไว้ รวมทั้งช่วงเวลาวันหยุดราชการหรือวันหยุดนักขัตฤกษ์ก็มักเป็นเวลาทำงานของมัคคุเทศก์
2.5 การแบ่งเวลาให้ตนเอง มัคคุเทศก์ควรแบ่งเวลาให้กับตนเองมากขึ้น เพื่อเป็นการดูแลสุขภาพโดยการออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ ทำกิจกรรมที่ชอบเพื่อผ่อนคลายความเครียด จะช่วยให้ร่างกายและจิตใจแข็งแรงพร้อมสำหรับการทำงานและการใช้ชีวิตที่มีคุณภาพต่อไป
ที่มา กิตติคุณ แสงนิล และคณะ (2562) และชาวิท ตันวีระชัยสกุล (2564) อ้างใน วรรณา ศิลปอาชา (2565) การพัฒนาตนเองสำหรับอาชีพมัคคุเทศก์ (หน่วยที่ 7) ในเอกสารการสอนชุดวิชาความรู้เฉพาะอาชีพมัคคุเทศก์และการบริการในอุตสาหกรรมท่องเที่ยวนนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช