ค่าตอบแทนทางอ้อม (Indirect Compensation) หมายถึง ค่าตอบแทนอื่นๆที่ไม่ใช่ค่าจ้าง และเงินเดือนที่นายจ้างให้แก่ลูกจ้างและพนักงาน ค่าตอบแทนทางอ้อมเป็นไปได้ทั้งค่าตอบแทนที่เป็นตัวเงิน (Financial Compensation) และค่าตอบแทนที่ไม่เป็นตัวเงิน (Non-Financial Compensation) หรือบางครั้งเรียกค่าตอบแทนทางอ้อมว่า “สวัสดิการและผลประโยชน์เกื้อกูล” (Welfare and Benefit) การจ่ายค่าตอบแทนทางอ้อมมีวัตถุประสงค์เพื่อบำรุงขวัญ และกำลังใจให้แก่ลูกจ้างและพนักงาน
ค่าตอบแทนทางอ้อม แบ่งออกเป็น 10 ประเภท ตามเกณฑ์วัตถุประสงค์ (กิ่งพร ทองใบ, 2565) ได้แก่
1. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อการเสริมรายได้ เช่น ค่าครองชีพ โบนัส เบี้ยเลี้ยง และเงินประจำตำแหน่ง
2. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อความมั่นคงในการทำงาน เช่น บำเหน็จ และบำนาญ
3. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อการจูงใจในการทำงาน เช่น เบี้ยขยัน เงินค่ากะ ค่าล่วงเวลา ค่าเบี้ยเลี้ยง และค่าคอมมิชชัน
4. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อการออมทรัพย์ เช่น การให้กู้ยืมเงินเพื่อเคหะสงเคราะห์ เพื่อซื้อรถยนต์ เพื่อต่อเติมที่อยู่อาศัย และเพื่อซื้อที่ดิน
5. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อช่วยเหลือและส่งเสริมชีวิตด้าน เช่น เงินช่วยเหลืองานบวช งานแต่งงาน และงานศพ
6. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อชื่อเสียง เกียรติยศ และความมีหน้ามีตาในสังคม เช่น ห้องทำงานพิเศษ และรถยนต์ประจำตำแหน่ง
7. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่อการพัฒนาตนเอง เช่น ค่าลงทะเบียนการฝึกอบรมและการสัมมนา การให้ลาศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น และการศึกษาดูงาน
8. ค่าตอบแทนทางอ้อมเพื่ออำนวยความสะดวกในการมาปฏิบัติงาน เช่น ค่าที่พักอาศัย รถบริการรับ-ส่ง และสหกรณ์ร้านค้า
9. ค่าตอบแทนเพื่อนันทนาการและการพักผ่อนหย่อนใจ เช่น สโมสรพนักงาน สนามกีฬา เครื่องเล่นกีฬา เครื่องเล่นดนตรี หนังสือพิมพ์ วารสาร และการทัศนศึกษา
10. ค่าตอบแทนเพื่อวัตถุประสงอื่นๆ เช่น การให้คำปรึกษาหาสำหรับพนักงานที่มีปัญหาส่วนตัวและครอบครัวโดยนักจิตวิทยา การช่วยเหลือติดต่อหน่วยงานราชการ การรักษาพยาบาลโรคพิเศษ เช่น การติดสุราเรื้อรังโดยมีจิตแพทย์เป็นผู้ให้คำปรึกษาและแนะนำ
เอกสารอ้างอิง
กิ่งพร ทองใบ. (2565). การจัดการค่าตอบแทน. ใน ประมวลสาระชุดวิชาเศรษฐศาสตร์เพื่อการจัดการและการจัดการทรัพยากรมนุษย์ (ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1, หน่วยที่ 13, น. 13-1 – 12-66). นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
