Teaching to be a genius like Davinci ตอน2: การพัฒนาการเรียนรู้ของสมอง ด้วยแนวคิด Brain Based Learning โดย อ.ดร.สุปัญญดา สุนทรนนธ์

ความหมายของการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน

            การเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน เป็นแนวความคิดของนักประสาทวิทยาและนักการศึกษา กลุ่มหนึ่ง ที่สนใจการทำงานของสมองมาประสานกับการจัดการศึกษา โดยนำความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับสมองมาใช้เป็นเครื่องมือในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ เพื่อพัฒนาศักยภาพสูงสุดในการเรียนรู้ของมนุษย์แต่ละช่วงวัย สมองมนุษย์เป็นอวัยวะที่สำคัญที่สุดที่มนุษย์ต้องใช้ในการเรียนรู้ซึ่งมีผู้เชี่ยวชาญหรือนักวิชาการต่างได้ให้นิยาม หรือแนวทางที่แตกต่างกัน ดังนี้

            เคน และเคน (Caine and Caine. 1989 : Web Site) อธิบายว่า การเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐานเป็นทฤษฎีการเรียนรู้ที่อยู่บนพื้นฐานของโครงสร้างและหน้าที่การทำงานของสมองหากสมองยังปฏิบัติตามกระบวนการทำงานปกติการเรียนรู้ก็ยังจะเกิดขึ้นต่อไป ทฤษฎีนี้เป็นสหวิทยาการเพื่อทำให้เกิดการเรียนรู้ที่ดีที่สุดซึ่งมาจากงานวิจัยทางประสาทวิทยา

            อีริก (Eric Jensen. 2000) กล่าวว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน หมายถึง สิ่งต่าง ๆ ที่เกิดการเชื่อมต่อไปยังสมอง ไม่ว่าจะทางใดก็ตาม ถือเป็นการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน โดยเป็นการรวมสหวิทยาการต่าง ๆ เช่น เคมี ชีวิวิทยา ระบบประสาทวิทยา จิตวิทยาสังคมวิทยา มาอธิบายกระบวนการเรียนรู้ของมนุษย์ โดยเฉพาะความเข้าใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการเรียนรู้กับสมอง เพราะการเรียนรู้บนฐานสมองไม่ได้มุ่งเน้นการออกแบบการเรียนรู้เพื่อพัฒนาสมอง หรือทาอย่างไรให้สมองเจริญเติบโต แต่หัวใจสำคัญของการเรียนรู้บนฐานสมองอยู่ที่จะออกแบบการเรียนการสอนอย่างไรให้สมองสามารถเรียนรู้ได้ดีที่สุด

            เรเนต นัมเมลา เคน และ จอฟฟรี่ เคน (Renate Nummela Caine and Geoffrey Caine) ได้ให้ความหมายการจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน ว่า เป็นการที่ผู้เรียนได้รับประสบการที่หลากหลาย ทั้งที่เป็นจริงและวาดฝัน และหาวิธีการต่าง ๆ ในการรับประสบการณ์เข้ามา ซึ่งหมายรวมถึงการสะท้อนความคิด การคิดวิจารณญาณและการแสดงออกในเชิงศิลปะซึ่งเป็นการสรุปความรู้เกี่ยวกับการเรียนรู้ (เยาวพา เดชะคุปต์. 2548 : 36 ; อ้างอิงมาจาก  Renate Nummela Caine and Geoffrey Caine. 1990 : 66-70)

            สรุปได้ว่า การจัดการเรียนรู้โดยใช้สมองเป็นฐาน หมายถึง แนวการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญตามหลักการของสมองกับการเรียนรู้ การเรียนรู้ต้องใช้ทุกส่วนทั้งการคิด ความรู้สึกและการลงมือปฏิบัติไปพร้อม ๆ กัน ซึ่งเป็นการสรุปความรู้เกี่ยวกับการเรียนรู้

การพัฒนาเรียนของสมอง ด้วยแนวคิด Brain Based Learning ประกอบด้วย 12 หลักการ

  1. สมองมีการเรียนรู้แบบ Parallel Processor

การคิดเป็นภาพของสมอง

การวางผังความคิด

การเรียนรู้การเคลื่อนไหว ประสานงานของกาย

2. การเรียนรู้เกี่ยวกับสรีระวิทยา

Input  -> Process -> Output

3. การค้นหาความหมายซึ่งเป็นมาตั้งแต่กำเนิด

เกิดจากการใฝ่รู้ สังเกต ตั้งคำถาม

4. การค้นหาความหมายเป็นการสังเกตรูปแบบ

5. อารมณ์ความรู้สึกมีความสำคัญกับการวางรูปแบบ จำเป็นต้องมีอารมณ์ที่พร้อมจะเรียนรู้

6. สมองมีการดำเนินการสองส่วนพร้อมกัน

7. การเรียนรู้เกี่ยวกับการมุ่งความสนใจ และการรับรู้รอบตัว

8. การเรียนรู้มีทั้งจิตสำนึกและใต้สำนึก

จิตสำนึกเกี่ยวข้องกับอาตยนะทั้งห้า

จิตใต้สำนึกเกี่ยวกับความรู้สึก ความนึกคิด และความทรงจำ

9. การสร้างความจำเกิดจากการจำทางตรงแลลตั้งใจจำ และการจำทางอ้อมจากจินตนาการ

10. เราเข้าใจและจำข้อเท็จจริงและทักษะที่เกี่ยวกับความทรงจำ

11. การเรียนซับซ้อนเพิ่มมากขึ้นจากความท้าทายและอุปสรรค

12. สมองมีการจัดการที่เป็นเอกลักษณ์ โดยมนุษย์มีสไตล์การเรียนรู้มี 4 รูปแบบ (VARK Learning Style)

  1. Visual learning – เรียนรู้ได้ดีจากการเห็นภาพประกอบและสื่อทางสายตาต่างๆ
  2. Auditory Learning – เรียนรู้ได้ดีจากการฟังและสื่อทางเสียงต่างๆ
  3. Reading & Writing Learning – เรียนรู้ได้ดีจากการอ่านและเขียนในรูปแบบต่างๆ
  4. Kinesthetic Learning – เรียนรู้ได้ดีจากการใช้ประสาทสัมผัสทางกายและการลงมือปฏิบัติที่จับต้องได้