Key Question Issue of Strategic Planning: ประเด็นคำถามหลักในการวางแผนเชิงยุทธศาสตร์
ในการวางยุทธศาสตร์นั้น จะต้องมีการกำหนดคำแถลงภารกิจขององค์การ ซึ่งคือ การให้คำนิยาม หรือการอธิบายถึงขอบข่ายการดำเนินงานหรือลักษณะของการดำเนินงานขององค์การ เช่น องค์การของเราจะให้บริการอะไร มีใครเป็นกลุ่มเป้าหมายที่จะมารับบริการจากเรา จุดมุ่งหมายของการดำเนินงานและภาพลักษณ์ที่ต้องการจะเป็นคืออะไร รวมไปถึงปรัชญาการบริหารงานหรือค่านิยมขององค์การที่ยึดมั่น (Core Value) และเมื่อกำหนดภารกิจไว้ชัดเจนแล้ว ควรมีการตั้งคำถามหลักในการวางแผนเชิงยุทธศาสตร์ และกำหนดสิ่งที่ต้องดำเนินการต่างๆ ดังนี้
1. เราจะไปในทิศทางไหน (Where are you going?)
สิ่งที่ต้องดำเนินการคือ การกำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ (Vision & Mission Statement)
2. สภาพแวดล้อมเป็นอย่างไร (What is the environment?)
สิ่งที่ต้องดำเนินการคือ การวิเคราะห์สภาพแวดล้อม และสถานการณ์ทั้งภายในและภายนอก (Internal & External Analysis) การวิเคราะห์หาจุดอ่อน – จุดแข็ง – โอกาส – ภัยคุกคาม ต่าง ๆ (SWOT)
3. เราจะไปถึงจุดหมายได้อย่างไร (How do you get there?)
การวางแผนเชิงยุทธศาสตร์มีความจำเป็นสำหรับทุกองค์การที่ต้องการยกระดับการบรรลุเป้าหมายขององค์การ ในหลายกรณีมักพบว่าแต่ละขั้นตอนของการวางแผนยุทธศาสตร์ ผู้บริหาร นักวิเคราะห์และผู้ปฏิบัติยังไม่มีความชัดเจนว่าจะทำแต่ละขั้นตอนไปเพื่ออะไร จึงนำไปสู่การวางแผนตามกันไปเพราะตระหนักว่าองค์การอื่นๆก็ดำเนินการกัน ซึ่งอาจจะไม่ทำให้อานุภาพของการวางแผนยุทธศาสตร์ปราฎดังที่พึงจะเป็น ดังนั้น ก่อนที่จะวางแผนเชิงยุทธศาสตร์จึงควรที่จะต้องตั้งคำถามในเชิงยุทธศาสตร์ให้ชัด และจะต้องกำหนดสิ่งที่จะต้องดำเนินการให้ชัดเจนเช่นกัน อานุภาพของการวางแผนยุทธศาสตร์จึงจะปรากฎ
สิ่งที่ต้องดำเนินการคือ การวางยุทธศาตร์หรือแนวทางการดำเนินงาน (Strategies) เพื่อให้บรรลุในสิ่งที่เราต้องการจะทำ ทั้งนี้ ในบางทัศนะทางวิชาการอาจให้เริ่มจากการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมก่อนที่จะกำหนดทิศทางขององค์การ แต่อย่างไรก็ตาม เราก็สามารถปรับเปลี่ยนขั้นตอน โดยการกำหนดไว้ก่อนว่าเราจะไปในทิศทางใด แล้วจึงค่อยวิเคราะห์ว่าสภาพแวดล้อมที่จะไปในทิศทางนั้นว่าเป็นอย่างไร