รองศาสตราจารย์ ดร.กัลยานี ภาคอัต
การระดมทุนแบบคราวด์ฟันดิ้ง (Crowdfunding) เป็นรูปแบบการระดมทุนแบบหนึ่งที่เกิดขึ้นมาเป็นระยะเวลาหนึ่งแล้ว หลายๆ ท่านคงได้รู้จักกับการระดมทุนแบบคราวด์ฟันดิ้งที่ให้หุ้นเป็นสิ่งตอบแทน หรือเป็นรูปแบบการเสนอขายหลักทรัพย์หรือหุ้นให้กับประชาชนในรูปแบบหนึ่ง สำหรับบทความนี้จะนำเสนอการระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้งหรือการระดมทุนที่ให้หุ้นกู้หรือบอนด์ (Bond) เป็นสิ่งตอบแทนสำหรับการระดมทุนที่มิใช่หุ้น ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้
สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์ และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ได้ออกหลักเกณฑ์การระดมทุนผ่านผู้ให้บริการระบบคราวด์ฟันดิ้งจากประชาชนหมู่มากผ่านเว็บไซต์ตัวกลางหรือเรียกว่า ฟันดิ้งโปรทอล (Funding Portal) ด้วยเทคโนโลยีระบบอินเทอร์เน็ต โดยผู้ลงทุนแต่ละรายจะใช้เงินทุนลงทุนจำนวนเงินไม่มาก แต่อาศัยพลังจากจำนวนมากของผู้ลงทุน เพื่อให้ได้เงินทุนตามที่ธุรกิจต้องการสำหรับใช้ในวัตถุประสงค์ของธุรกิจ เช่น การขยายธุรกิจ เป็นเงินทุนหมุนเวียน และการลงทุนในเครื่องมือต่างๆ ที่ใช้ในการประกอบธุรกิจ อย่างไรก็ตาม การระดมเงินทุนในรูปแบบนี้จะใช้โดยบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็ก (SMEs) หรือบริษัทที่เพิ่งเริ่มธุรกิจ (Startup) เพื่อให้เข้าถึงแหล่งเงินทุนได้ง่าย
ขั้นตอนการระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้งสามารถสรุปหลักเกณฑ์ได้ 3 ขั้นตอนคือ
1. บริษัทที่ต้องการระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้งหรือการระดมทุนที่ให้หุ้นกู้เป็นสิ่งตอบแทน จะนำโครงการหรือแผนการดำเนินธุรกิจ (Business Plan) เสนอผ่านเว็บไซต์ตัวกลางหรือ Funding Portal โดยจะทำหน้าที่คัดกรองบริษัท รวมถึงการเปิดเผยข้อมูลบริษัทและหุ้นกู้ที่จะนำเสนอขายบนเว็บไซต์ เพื่อให้ผู้ลงทุนได้ใช้ข้อมูลสำหรับการตัดสินใจในการลงทุน
2. ระยะเวลาที่ใช้ในการระดมทุนหรือการเสนอขายหุ้นกู้ประมาณ 1 ถึง 3 เดือน โดยที่ผู้ลงทุนสนใจลงทุนจะต้องจ่ายเงินค่าจองซื้อหุ้นกู้ โดยมีบุคคลที่ 3 ที่มีความน่าเชื่อถือในการดูแลเงินจำนวนดังกล่าว กรณีที่ผู้ลงทุนต้องการยกเลิกการจองซื้อในช่วงที่ยังไม่ปิดการเสนอขายสามารถกระทำได้ ทั้งนี้ ผู้ลงทุนสามารถหาข้อมูลหรือแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในระหว่างกลุ่มผู้ลงทุนสามารถกระทำผ่าน Webboard
3. เมื่อสิ้นสุดระยะเวลาการเสนอขายหุ้นกู้ บริษัทจะได้รับเงินจากการระดมทุนเพื่อนำไปใช้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ สำหรับผู้ลงทุนจะได้รับหุ้นกู้ของบริษัทตามประมาณการลงทุน โดยมีเงื่อนไขดังนี้
3.1 การระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้ง หากการระดมทุนของบริษัทไม่สามารถระดมเงินทุนได้ตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ถือว่าการระดมทุนไม่ประสบความสำเร็จ ดังนั้น บริษัทจะทำการคืนเงินค่าจองให้กับผู้ลงทุนทุกราย ซึ่งกรณีที่เกิดขึ้นนี้เรียกว่า “All-or-Nothing”
3.2 การระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้ง หากบริษัทสามารถทำการระดมทุนได้ตามเป้าหมายที่เว็บไซต์ตัวกลาง (Funding Portal) กำหนดไว้ต้องไม่น้อยกว่าร้อยละ 80 ของจำนวนหุ้นกู้ที่เสนอขายไม่ต้องยกเลิกการเสนอขาย บริษัทผู้เสนอขายหุ้นกู้จะได้รับเงินทุนเพื่อนำไปใช้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้
การระดมทุนแบบหุ้นกู้คราวด์ฟันดิ้งเป็นอีกช่องทางหนึ่งในการระดมทุนของบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็ก (SMEs) หรือบริษัทที่เพิ่งเริ่มธุรกิจ (Startup) เพื่อให้ง่ายต่อการเข้าถึงแหล่งเงินทุน ซึ่งในบางกรณีที่บริษัทเหล่านั้นไม่สามารถกู้ยืมเงินจากสถาบันการเงินได้ เนื่องจากธุรกิจที่มีขนาดเล็ก หรือเป็นธุรกิจที่เพิ่งจัดตั้งขึ้น ทำให้ช่องทางนี้เป็นช่องทางหนึ่งในการระดมทุนที่นับได้ว่ามีความสะดวกสบายและรวดเร็ว