The Element of Planning: องค์ประกอบของการวางแผน
การวางแผนมีองค์ประกอบหลายประการด้วยกัน โดยหากมีองค์ประกอบต่างๆครบถ้วนได้มากเพียงใดก็สามารถที่จะนำไปสู่การวางแผนที่ดีได้มากขึ้น ซึ่งการวางแผนที่ดีนั้นควรมีองค์ประกอบตามลักษณะที่สำคัญ ซึ่งสามารถพิจารณาได้ ดังนี้
1. การวางแผนเป็นกระบวนการ (Process)
การวางแผนเป็นกิจกรรมต่อเนื่องที่จะต้องกระทำติดต่อกันไปเป็นระยะๆ โดยไม่ให้ขาดตอนหรือหยุดนิ่ง ทั้งนี้ เพราะแผนจะต้องปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ต่างๆ ที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา นอกจากนี้ การเป็นกระบวนการ ยังมีความหมายถึงการผสมผสานกันอย่างได้สัดส่วนขององค์ประกอบต่างๆ ที่เป็นปัจจัยนำเข้าของระบบซึ่งได้แก่ทรัพยากรต่างๆ รวมทั้งพลังงานที่ช่วยให้ทรัพยากรนำเข้าดังกล่าวจัดรูปความสัมพันธ์และเกิดปฏิกิริยาที่ทำให้บรรลุเป้าหมายต่อไป
2. การตระเตรียม (Preparing)
การตระเตรียมเป็นการเตรียมข้อมูล บุคลากร ตลอดจนทรัพยากรต่างๆ สำหรับการวางแผน และการปฏิบัติตามแผน และยังหมายถึง การเตรียมอำนาจให้กับบุคคลและองค์การที่ทำหน้าที่ในการวางแผนเพื่อผลักดันให้แผนเป็นความจริงและหน่วยปฏิบัติรับไปปฏิบัติได้ตามที่ต้องการ
3. ชุดของข้อมูล (Set)
ชุดของข้อมูลที่ใช้ประกอบการตัดสินใจเป็นองค์ประกอบสำคัญของการวางแผน เพราะการวางแผนไม่อาจตัดสินใจด้วยข้อมูลชิ้นใดชิ้นหนึ่งได้ แต่จะต้องอาศัยข้อมูลเป็นชุดเพื่อจะได้ศึกษาให้ครบถ้วนทั้งส่วนที่เป็นผลได้และส่วนที่ต้องเสียไป เมื่อดำเนินโครงการหรือแผนงานนั้นๆ
4. การตัดสินใจเพื่อการกระทำ (Decision for Action)
การตัดสินใจเพื่อการกระทำมีความสำคัญต่อองค์ประกอบของการวางแผน เพราะการวางแผนจะต้องคำนึงถึงความเป็นไปได้ในการปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมได้
5. การคำนึงถึงอนาคต (Future)
การวางแผนเป็นการคาดการณ์อนาคตซึ่งมีความไม่แน่นอนเป็นลักษณะสำคัญ ด้วยเหตุนี้ การวางแผนที่ดีจะต้องมีวิธีการและเครื่องมือในการคาดหวังอนาคตที่แม่นยำให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
6. การบรรลุวัตถุประสงค์ (Goal Achieving)
การบรรลุวัตถุประสงค์เป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการวางแผน เพราะการวางแผนจะต้องมีการกำหนดเป้าหมายและวัตถุประสงค์ไว้อย่างชัดเจนเพื่อการบรรลุ
7. วิธีการที่ดีที่สุด (Optimal Means)
การวางแผนจะต้องมุ่งหาทางเลือกที่จะดำเนินการให้แผนนั้นบรรลุเป้าหมายได้ด้วยวิธีการที่ง่าย ใช้ทรัพยากรน้อยและระยะเวลาที่สั้นที่สุด