นวัตกรรมสีเขียวหมายถึงการพัฒนาและการนำเทคโนโลยีหรือแนวทางปฏิบัติที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมาใช้ในกิจกรรมทางธุรกิจ ซึ่งในปัจจุบันได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางในฐานะปัจจัยสำคัญที่สามารถเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันและยกระดับประสิทธิภาพของหน่วยงานทางบัญชีและองค์กรธุรกิจ ความสัมพันธ์ระหว่างนวัตกรรมสีเขียวกับผลการดำเนินงานทางการเงินมีความซับซ้อนและหลากหลาย โดยงานวิจัยจำนวนมากได้ชี้ให้เห็นถึงผลกระทบทั้งในเชิงบวกและเชิงลบที่ขึ้นอยู่กับคุณภาพ ประเภทของนวัตกรรม ตลอดจนบริบททางอุตสาหกรรมและสภาพแวดล้อมภายนอก
หลักฐานเชิงประจักษ์ชี้ว่า นวัตกรรมสีเขียวอาจส่งผลกระทบเชิงลบต่อผลการดำเนินงานทางการเงินในระยะแรก หากองค์กรไม่สามารถผนวกนวัตกรรมดังกล่าวเข้ากับกิจกรรมอื่น ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตาม เมื่อเวลาผ่านไป การลงทุนด้านนวัตกรรมสีเขียวมักสร้างผลตอบแทนเชิงบวก โดยเฉพาะในการประเมินมูลค่าตลาดทุน (Przychodzen et al., 2020) ตัวอย่างเช่น งานวิจัยจากสหภาพยุโรปพบว่านวัตกรรมสีเขียวมีความสัมพันธ์เชิงลบกับผลการเงินตามบัญชี แต่มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับผลการเงินตามตลาด สะท้อนว่าผลกระทบทันทีอาจไม่เอื้อประโยชน์ต่อกำไรทางบัญชี แต่การรับรู้ในเชิงบวกของตลาดและมูลค่าในระยะยาวสามารถพัฒนาได้ (Casciello et al., 2024) ทั้งนี้ การวิเคราะห์เชิงเมตายังยืนยันว่าภาพรวมแล้วนวัตกรรมสีเขียวมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับผลการดำเนินงานทางการเงิน โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมที่มีการเปลี่ยนแปลงรวดเร็วและในประเทศที่มีกลไกต่อต้านการทุจริตที่เข้มแข็ง (Yi et al., 2021; When Does It Pay to Be Good? A Meta-Analysis, 2022)
นอกจากผลด้านการเงินแล้ว นวัตกรรมสีเขียวยังมีบทบาทในการลดความเสี่ยงขององค์กร โดยช่วยลดความผันผวนของผลประกอบการและความเสี่ยงด้านเครดิต ซึ่งเป็นปัจจัยที่ช่วยสร้างความมั่นคงและเพิ่มมูลค่าในระยะยาว งานวิจัยเกี่ยวกับบริษัทในดัชนี S&P 500 แสดงให้เห็นว่านวัตกรรมสีเขียวช่วยลดความเสี่ยงและปรับปรุงประสิทธิภาพโดยรวม (Liu, 2023) ทั้งนี้ การยอมรับและการนำนวัตกรรมสีเขียวมาใช้มักได้รับอิทธิพลจากการสนับสนุนของผู้บริหารระดับสูง ผลประโยชน์ที่องค์กรรับรู้ได้ และแรงกดดันจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียภายนอก ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ช่วยเสริมสร้างการปรับตัวและความยืดหยุ่นขององค์กร (Lutfi et al., 2023)
ปัจจัยสำคัญอีกประการหนึ่งคือบทบาทของการลงทุนด้านวิจัยและพัฒนา (R&D) และการเปิดเผยข้อมูลด้าน ESG การลงทุนด้าน R&D สามารถช่วยเพิ่มประสิทธิภาพตามตัวชี้วัดทางบัญชี ในขณะที่การเปิดเผยข้อมูล ESG มีส่วนช่วยเพิ่มความโปร่งใสและสร้างความเชื่อมั่นในตลาดทุน ทำให้ผลการดำเนินงานเชิงตลาดดีขึ้นและสอดคล้องกับมาตรฐานกฎระเบียบ (Casciello et al., 2024) งานวิจัยยังพบว่านวัตกรรมสีเขียวที่มีคุณภาพสูง ซึ่งสะท้อนถึงความเข้มข้นในการลงทุน R&D มีประสิทธิภาพโดยเฉพาะในการยกระดับความสามารถทางการแข่งขันและปรับปรุงผลลัพธ์ทางการเงิน (Liu et al., 2024)
นอกจากนี้ งานวิจัยยังแบ่งประเภทของนวัตกรรมสีเขียวออกเป็นนวัตกรรมเชิงสำคัญและนวัตกรรมเชิงกลยุทธ์ โดยนวัตกรรมเชิงสำคัญซึ่งเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงเชิงลึกของผลิตภัณฑ์หรือกระบวนการ มักสร้างผลลัพธ์ทางการเงินที่ชัดเจนกว่า ในขณะที่นวัตกรรมเชิงกลยุทธ์ แม้จะมีลักษณะค่อนข้างผิวเผิน แต่กลับมีประสิทธิภาพในการยกระดับด้านสิ่งแวดล้อมมากกว่า (Liu et al., 2024)
ซึ่งนวัตกรรมสีเขียวเป็นเครื่องมือสำคัญที่สามารถยกระดับทั้งผลการดำเนินงานทางการเงินและด้านสิ่งแวดล้อมขององค์กร แต่ผลลัพธ์ที่ได้ขึ้นอยู่กับคุณภาพและประเภทของนวัตกรรม ตลอดจนแรงกดดันจากบริบทภายนอก การผนวกนวัตกรรมสีเขียวเข้ากับกลยุทธ์องค์กรในภาพรวม และการเน้นการลงทุนในนวัตกรรมคุณภาพสูงจะช่วยสร้างประโยชน์สูงสุดทั้งในเชิงเศรษฐกิจและเชิงสิ่งแวดล้อม อีกทั้งผู้มีส่วนได้ส่วนเสียภายนอก โดยเฉพาะนักวิเคราะห์ทางการเงิน ยังมีบทบาทสำคัญในการกำหนดทิศทางและความสำเร็จของการนำแนวทางเหล่านี้มาใช้ (The Eco-Friendly Side of Analyst Coverage, 2022)