Yearly Archives: 2025

หินถมตีนเขื่อน ( Rock fill Toe ) เป็นระบบระบายน้ำของเขื่อนที่อยู่บริเวณตีนเขื่อนด้านท้ายน้ำในบริเวณร่องน้ำลึกและเลยขึ้นมาบนตลิ่งจนถึงระดับที่ต้องการ ทำหน้าที่ป้องกันการกัดเซาะตัวเขื่อนในกรณีที่ระดับน้ำในร่องน้ำด้านท้ายเขื่อน ล้นตลิ่ง อันเนื่องมาจากการระบายน้ำออกจากตัวเขื่อนและหรือเนื่องจากมีฝนตกหนักจนระดับน้ำในลำน้ำล้นตลิ่ง รวมทั้งยังช่วยในเรื่องของการระบายน้ำออกจาก Blanket Drain และเพิ่มความมีเสถียรภาพของลาดเขื่อน ด้านท้ายน้ำอีกด้วย ประกอบด้วย หินใหญ่ที่มีขนาดคละเหมาะสมและวางอยู่บนกรวดทรายที่มีความหนาไม่ น้อยกว่า 0.20 เมตร รวมทั้งที่บริเวณรอยเชื่อมต่อระหว่างหินถมตีนเขื่อนกับตัวเขื่อนดินจะต้องปูวัสดุรองพื้น หรือวัสดุกรอง( Filter Material ) เป็นส่วนเชื่อมต่อด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้มีการพัดพาวัสดุละเอียดจากตัวเขื่อน เข้าสู่หินถมตีนเขื่อน [1] ดังแสดงในรูปที่…

ฐานยันเขื่อน (Abutment) ฐานยันเขื่อน หมายถึง บริเวณที่ไหล่เขาและระดับสันเขื่อนมาบรรจบกัน หรือบริเวณที่เป็นจุดสิ้นสุดของตัวเขื่อนไปชนกับดินเดิมบริเวณไหล่เขาทั้งฝั่งซ้ายและฝั่งขวา บริเวณนี้จะทำการขุดเปิดลาดเชิงเขาออกไปให้มีพื้นที่กว้างพอสมควรที่จะเชื่อมกับสันเขื่อนเพื่อใช้เป็นบริเวณกลับรถและ หรือเป็นพื้นที่พักยานพาหนะที่ใช้ในการตรวจสภาพและบำรุงรักษาตัวเขื่อน โดยทั่วไปจะเป็นดินเดิมที่มีการขุดดินหรือระเบิดหินออกให้เป็นลานกว้างเพื่อวัตถุประสงค์ตามที่กล่าวไว้ บริเวณนี้จะมีการตัดลาดเชิงเขาออกไปด้วย [3] ดังแสดงในรูปที่ 1 รูปที่ 1 แบบทั่วไปและตัวอย่างของฐานเขื่อนแบบต่างๆ [1] กรมชลประทาน.  (2558).  คู่มือการตรวจสภาพเขื่อน.  กรุงเทพมหานคร:   สำนักบริหารจัดการน้ำและอุทกวิทยา กรมชลประทาน

เขื่อนดินถมชนิดแบ่งส่วน (Zoned Type Dam) เป็นเขื่อนดินที่ใช้ดินหลายประเภทมาก่อสร้างเป็นตัวเขื่อน โดยในส่วนของแกนเขื่อน (Core Zone) จะเลือกใช้ดินประเภททึบน้ำ (Impervious Soil) และในส่วนของเปลือก (Shell Zone หรือ Random Zone) ที่ถัดออกมาจากส่วนแกนเขื่อนจะเลือกใช้ดินประเภทกึ่งทึบน้ำ (Semi-Impervious Soil) เช่น ดินประเภทที่มีกรวดหรือ ทรายปะปนอยู่เป็นวัสดุในการก่อสร้าง ทั้งนี้ เนื่องจากวัสดุประเภทนี้มีคุณสมบัติในการระบายน้ำได้เป็นอย่างดี ดังนั้น ในขณะที่น้ำในอ่างเก็บน้ำลดระดับลงอย่างรวดเร็วจะทำให้น้ำที่ไหลซึมอยู่ในบริเวณส่วนเปลือกของตัวเขื่อนด้านเหนือน้ำ สามารถระบายลงสู่อ่างเก็บน้ำได้อย่างรวดเร็ว ทำให้แรงดันน้ำในตัวเขื่อน (Pore…