ประเภทของตัวแปร
ตัวแปรสามารถแบ่งประเภทได้หลายแบบ ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ที่ใช้ ในการแบ่งถ้าใช้เกณฑ์ต่างกัน ก็จะมีชื่อเรียกตัวแปรต่างกันไปด้วย ในด้านการบริหารงานก่อส่วนส่วใหญ่จะแบ่งงออกเป็น 2 ประเภท โดยพิจารณาความเป็นเหตุเป็นผลต่อกัน ซึ่งมักใช้กันบ่อยในโครงงานงานประเภททดลอง และโครงงานประเภทสำรวจ ดังนี้ ศิริชัย กาญจนวาสี และ ชัยลิขิต สร้อยเพชรเกษม, 2557.
1) ตัวแปรอิสระ (Independent Variable) หรือบางครั้งเรียกว่า ตัวแปรต้น หมายถึง ตัวแปรที่เกิดขึ้นก่อน และถือว่าเป็นเหตุของตัวแปรอื่น ตัวแปรอิสระจึงเป็นตัวแปรตั้งต้น หรือตัวแปร เหตุ ที่เกิดขึ้นมาโดยไม่จำเป็นต้องมีตัวแปรอื่นเกิดขึ้นมาก่อน โดยสมมติว่าเป็นตัวแปรแรกหรือเป็นเหตุแรก (ซึ่งแท้จริงแล้วเหตุแรกย่อมเป็นไปไม่ได้ เพราะสิ่งหรือคุณลักษณะทั้งหลายเกิดจากเหตุ) คำว่า อิสระหมายถึง ไม่ขึ้นกับตัวแปรตัวอื่น ไม่ขึ้นกับการแปรของตัวแปรอื่น หรือไม่เป็นผลมาจากตัวแปรตัวอื่น หรือคำว่าต้น หมายถึงเริ่ม,แรก
2) ตัวแปรตาม (Dependent Variable) หมายถึง ตัวแปรที่เกิดขึ้นตามหลังมา และถือว่า เป็นผลจากตัวแปรอื่น แปรไปได้เพราะตัวแปรอื่นเกิดการผันแปร หรือขึ้นกับตัวแปรอื่น ซึ่งเป็นตัวแปรผล ใน การวิจัยหรือโครงงานจึงเป็นตัวแปรเป้าที่สนใจศึกษานั้นเอง
ตัวอย่าง ประเภทของตัวแปรด้านการจัดการงานก่อสร้าง
เรื่อง การศึกษาปัญหาการใช้งานของบ้านจัดสรรระบบผนังสำเร็จรูปรับน้ำหนักบรรทุก
ในเรื่องใช้งานของบ้านจัดสรรระบบผนังสำเร็จรูปรับน้ำหนักบรรทุกมีตัวแปร 2 กลุ่ม คือ 1. ตัวแปรตัวแปรต้น คือ ปัจจัยด้านที่พักอาศัย ประกอบด้วยปัจจัยด้านที่พักอาศัย คือ เพศ แบ่งออกเป็น 2 ระดับ ได้แก่ • ชาย • หญิงอายุ แบ่งออกเป็น 5 ระดับ ได้แก่ • ต่ำกว่า 20 ปี • 20 – 29 ปี • 30 – 39 ปี • 40 – 49 ปี • มากกว่า 49 ปี คุณวุฒิการศึกษา แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ • ต่ำกว่าปริญญาตรี • ระดับปริญญาตรี • สูงกว่าปริญญาตรี อาชีพ แบ่งออกเป็น 4 ระดับ ได้แก่ • รับราชการ • รัฐวิสาหกิจ • พนักงานบริษัทเอกชน • ธุรกิจส่วนตัวโครงการที่ท่านใช้งานมีอาคารมีรูปแบบไหน แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ • ทาวน์เฮาส์ • บ้านเดี่ยว • ทาวส์โฮม มีระยะเวลาที่ใช้งานอาคารในข้อ 5 กี่ปี แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ • ต่ำกว่า 5 ปี • 6 – 10 ปี • มากกว่า 10 ปี ประสบการที่เกี่ยวข้องกับการก่อสร้างบ้านจัดสรรระบบสำเร็จรูปมาก่อนหรือไม่ แบ่งออกเป็น 3 ระดับ ได้แก่ • เคย • ไม่เคย 2. ตัวแปรตาม คือ ปัจจัยด้านประเด็นปัญหา คือ ปัญหาในการใช้งานบ้านจัดสรรระบบผนังสำเร็จรูปรับน้ำหนักบรรทุกในแต่ละด้าน มีด้วยกัน 3 ด้าน คือ 1. ปัญหาการใช้งานบ้านจัดสรร ด้านการออกแบบ 2. ปัญหาการใช้งานบ้านจัดสรร ด้านการติดตั้ง 3. ปัญหาการใช้งานบ้านจัดสรร ด้านการผลิต |