ปรัชญาแห่งศาสตร์ (ตอนที่ 2) : ญาณวิทยา
ญาณวิทยา (Epistemology) เป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤต โดย “ญาณวิทยา” หมายถึงปรัชญาสาขาหนึ่งที่ว่าด้วยบ่อเกิด ลักษณะ หน้าที่ ประเภท ระเบียบวิธี และความสมเหตุสมผลของความรู้ (ราชบัณฑิตยสถาน, 2554) เป็นปรัชญาที่ค้นคว้าหาคำตอบว่ามนุษย์รู้ความเป็นจริงของโลกและชีวิตนั้นได้อย่างไร (สุทัศน์ โชตนะพันธ์, ม.ป.ป.) ตามทัศนะของผู้เขียน ญาณวิทยา เป็นวิธีการค้นหาความรู้ความจริงที่เชื่อมโยงถึงความสัมพันธ์ระหว่างความรู้กับความจริง และความสัมพันธ์ระหว่างผู้วิจัยกับผู้ถูกวิจัย ในฐานะที่เป็นกระบวนการค้นหาความรู้ความจริงในยุคนวสมัย (Postmodern) ซึ่งมีวิธีการค้นหาความรู้ความจริงที่แตกต่างกันดังนี้1. สำนักปฏิฐานนิยม (Positivism) เป็นฐานคติที่สำคัญของการวิจัยในกลุ่มวิทยาศาสตร์ (Science) และเป็นการวิจัยกระแสหลักของกลุ่มสังคมศาสตร์ (Social…