ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.จิรวัฒน์ เมธาสุทธิรัตน์

 การวางนโยบายและแผนในการบริหารราชการไทย[1] ในที่นี้มีขอบข่ายและมีหน่วยในการวิเคราะห์ (Unit of Analysis) ในระดับชาติหรือในระดับประเทศเป็นหลัก ซึ่งมีลักษณะการอธิบายอยู่ในระดับมหภาค อนึ่งลักษณะสำคัญของนโยบายในลักษณะนี้จะอยู่ในรูปของแนวนโยบายหลักของรัฐ (State Policy) ร่วมกับแนวนโยบายของรัฐบาล(Government Policy)ในแต่ละยุคที่ชนะการเลือกตั้ง โดยส่วนแรกมักปรากฏในรัฐธรรมนูญ ส่วนที่สองมาจากนโยบายของพรรคการเมืองฝ่ายรัฐบาลเป็นหลัก ทั้งนี้ นโยบายทั้งสองส่วนนี้จะมีลักษณะครอบคลุมและส่งผลต่อการบริหารราชการแผ่นดินทั้งประเทศและมีทิศทางการขับเคลื่อนที่ชัดเจนไปสู่เจตจำนงแห่งรัฐและเจตจำนงทางการเมือง (Political Will)ในแต่ละสมัย   รวมถึงมีอิทธิพลและส่งผลต่อกิจกรรมทางการบริหารของรัฐและระบบราชการ มากกว่า “นโยบายของหน่วยงาน” (Agency Policy) ที่ใช้ในระดับองค์กรของรัฐหรือหน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่ง (ซึ่งมีลักษณะการศึกษานโยบายในระดับหน่วยงานหรืออยู่ในระดับ “จุลภาค”เท่านั้น) สำหรับแผนในการบริหารราชการไทย สามารถจำแนกการศึกษาในส่วนนี้ออกเป็น 2 ส่วน…

          สำหรับกฎหมายที่เกียวกับการบริหารราชการที่สำคัญ และใช้เป็นกลไกพื้นฐานในการบริหารราชการ ได้แก่ กฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน กฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม กฎหมายว่าด้วยระเบียบข้าราชการพลเรือน (รังสรรค์ ประเสริฐศรี, 2558) นอกจากนี้ยังมีกฎหมายที่ใช้ในสถานการณ์ฉุกเฉิน กฎหมายที่เกี่ยวกับยุทธศาสตร์ชาติและการปฏิรูปประเทศ และกฎหมายที่เกี่ยวกับการบริหารอื่นๆ ซึ่งมีสาระที่สำคัญ ดังนี้ 1. กฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน           สำหรับกฎหมายที่ใช้ในการบริหารราชการแผ่นดิน ได้แก่ พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 (และที่แก้ไขเพิ่มเติมมาจนถึงฉบับปัจจุบัน)[1] ซึ่งได้กำหนดโครงสร้างและระเบียบปฏิบัติราชการที่ใช้เป็นหลักอยู่ขณะนี้ กล่าวคือ ในส่วนของโครงสร้าง ได้จัดแยกระเบียบบริหารราชการออกเป็น…

แนวคิดรัฐธรรมนูญ แนวนโยบายแห่งรัฐ และยุทธศาสตร์ชาติที่ส่งผลต่อการบริหารราชการไทย           รัฐธรรมนูญ แนวนโยบายแห่งรัฐ และยุทธศาสตร์ชาติได้ส่งผลต่อการบริหารราชการไทยโดยตรง ซึ่งสาระสำคัญเหล่านั้นจะเป็นกรอบ แนวทางและทิศทางการบริหารประเทศในระยะยาว สำหรับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 ได้บัญญัติ หมวดที่ 6 แนวนโยบายแห่งรัฐที่กำหนดให้รัฐต้องจัดให้มียุทธศาสตร์ชาติ และจัดทำแผนยุทธศาสตร์ชาติ[1] และในมาตรา 65  สำหรับแนวนโยบายของรัฐบาล รัฐธรรมนูญได้กำหนดให้คณะรัฐมนตรีจะต้องแถลงนโยบายต่อรัฐสภา ตามมาตรา 162 นอกจากนี้ยังมีแนวคิดสำคัญอื่นๆที่ส่งผลต่อระบบราชการไทย อาทิ ระบบราชการไทย 4.0 และแนวคิดรัฐบาลดิจิทัล เป็นต้น สำหรับสาระสำคัญโดยสังเขป มีดังนี้ …